چکیده

بیان مسأله امروزه استفاده بیش از حد از داروهای شیمیایی و عوارض سوء آن ها بر سلامت انسان باعث شده است که بکارگیری ترکیبات موثر گیاهی برای درمان انواع بیماری ها بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. هدف پژوهش یکی از گیاهان دارویی گل ماهور می باشد که اثرات ترکیبات موثره این گیاه بر عفونت های تنفسی به اثبات رسیده است. در این نوشتار با ذکر ویژگی های گیاه شناسی این گیاه، ترکیبات و مکانیسم عمل آن ها بر عفونت های تنفسی شرح داده شده است. روش و چگونگی انجام پژوهش مرور منابع معتبر موجود در خصوص گیاه مورد نظر. یافته ها و نتیجه گیری جنس Verbascum L. با نام گل ماهور یا خرگوشک با حدود 454 گونه بزرگ ترین جنس خانواده گل میمون (Scrophulariaceae) می باشد که در نواحی مختلف دنیا رویش دارد. گل ماهور در ایران 47 گونه، 8 زیرگونه و 12 واریته دارد که 17 گونه، 2 زیرگونه و 2 واریته آن انحصاری ایران هستند. گونه ی Verbascum thapsus L. یا گل ماهور اروپایی یکی از گونه های این جنس است که پراکندگی وسیعی در نقاط مختلف دنیا دارد. این گونه اصولا در نواحی جنگلی شمال ایران در استان های گلستان، مازندران و گیلان می روید. گل ماهور اروپایی گیاهی دوساله با ارتفاع 30 سانتی متر تا دو متر پوشیده از کرک های نمدی دائمی است، ساقه ضخیم و شامل برگ های باریک و کشیده است، گل آذین آن انبوه و استوانه ای شامل گل های زرد رنگ است. خواص دارویی این گیاه گسترده و شامل درمان مواردی چون التیام زخم و سوختگی، التیام ورم مفاصل و آرتروز، درمان آسم، آنفولانزا، التهاب ریه، سرفه، خشکی پوست، درد های عضلانی و ریزش مو می باشد. این گیاه از روزگاران کهن برای تسکین ناراحتی های تنفسی مانند گرفتگی صدا، ورم لوزه، سرماخوردگی، آسم یا برونشیت از طریق فرآورده هایی مانند دمنوش، خیسانده و یا شربت به تنهایی یا مخلوط با گیاهان دیگر (نعناع، رزماری، ختمی، زالزالک، آویشن) و یا عسل و شکر مصرف شده است. مواد موثره این گیاه به دو دسته اصلی ترپن ها و فلاونوئیدها تقسیم می شود. بیماری های تنفسی درمان شده با این گیاه علل مختلف ولی یک ویژگی مشترک دارند و آن ایجاد فرآیندهای التهابی است. خواص تسکین دهنده گل ماهور را می توان با فعالیت های ضد سرفه و خلط آور آن توضیح داد که می تواند با حضور موسیلاژها که فعالیت آرام بخش دارند توجیه شود. علاوه بر این اورسولیک اسید که یک ساپونین تری ترپن است در مهار رشد باکتری های دخیل در عفونت تنفسی با استفاده از روش عصاره آبی موثر است. اخیراً نتایج تحقیقات روی گل ماهور اروپایی نشان داده است که اورسولیک اسید موجود در آن می تواند به عنوان مهارکننده فیتوشیمیایی پروتئاز اصلی ویروس کرونا عمل کند. تعدادی از ترکیبات فلاونوئیدی گل ماهور مانند آپیزنین، لوتئولین و کوئرستین مهارکننده سیتوکین های پیش التهابی هستند که مسئول بدتر شدن وضعیت سلامتی بیماران اند. میل ترکیبی این ترکیبات فلاونوئیدی با سیتوکین های التهابی (IL-2 و TNF-α) باعث سرکوب تشدید پاسخ التهابی و درمان عوارض مرتبط با این بیماری می شود. در نهایت با توجه به مطالب ارائه شده، پیشنهاد می گردد که سایر گونه های این جنس در ایران مخصوصاً گونه های انحصاری از نظر فیتوشیمیایی و خواص دارویی مورد مطالعه قرار گیرند که این مهم می تواند باعث افزایش دانش ما نسبت به گیاهان دارویی انحصاری ایران شود.

کليدواژه ها

بیماری کرونا، عفونت های تنفسی، گل ماهور، گیاه دارویی

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
علی باقری , 1400 , مروری بر اثرات گیاه Verbascum thapsus L. بر عفونت های تنفسی , همايش ملي فرآورده‌هاي طبيعي موثر بر عفونت‌هاي تنفسي