چکیده

کانسار سلستيت بابامحمد در 18 کيلومترى جنوب شهرستان گچساران، در استان کهگيلويه و بويراحمد قرار دارد. اين کانسار در لايه هاى چين خورده سازند گچساران به سن ميوسن زيرين واقع است. کانه زايى سلستيت به صورت دو افق سلستيت دار انجام شده است که به وسيله يک لايه آهکى از يکديگر جدا مى شوند ، اين لايه آهکى هميشه بين اين دو افق قابل مشاهده است. افق سلستيت دار بالايى به وسيله يک لايه مارنى سبز و گاهى کرم رنگ پوشيده مى شود. افق سلستيت دار زيرين در جهت جنوب شرق و افق سلستيت دار بالايى در جهت شمال غرب به لايه هايى از ندول هاى ژيپس و انيدريت با ساخت چيکن- واير (ChikenWire) تبديل مى شود. اين ندولها مشابه ندول هاى ژيپس و انيدريت در سبخاهاى کنونى خليج فارس بوده و به احتمال زياد در يک محيط سبخايى سوپراتايدال تشکيل شده اند. وجود ندول هاى ژيپس و انيدريت با ساخت چيکن- واير در مجاورت افق هاى سلستيت دار، تاييد اين مطلب است که لايه هاى سلستيتى کانسار بابامحمد در يک محيط لاگونى واز بلورهاى درشت، تمام شکل و درهم رشد کرده سلستيت تشکيل شده اند. اين بلورها در يک زمينه کربناتى قرار دارند. مطالعات میکروسکوپی نشان می دهد که سلستيت به صورت شکل دروغين (Pseudomorphism) جانشين بلورهاى ژيپسى شده است که در اثر تغليظ آب هاى منفذى در داخل رسوبات ميزبان رشد کافى مي کرده و در واقع سلستيت منشاء جانشينى دارد. مطالعه سيالات درگيردربلورهای سلستيت نشان می دهد سيالات درگير تک فازى مايع فراوان ترين نوع سيالات درگير بوده و تاييد مى کند که سلستيت در دماهاى پايين تشکيل شده است. دماى نهايى ذوب يخ اندازه گيرى شده در سيالات درگير از از 4 3 - درجه سانتيگراد تا 8 10- درجه سانتيگراد تغيير مى کند که نشان دهنده شورى اين سيالات در محدوده بين 65 5 تا 77 14درصد وزنى معادل NaCl می باشد. منبع اصلى تامين کننده استرانسيوم براى تشکيل این کانسار به احتمال زياد آب دريا بوده است. به دليل کمتر بودن ضريب انحلال پذيرى سلستيت نسبت به ژيپس و انيدريت،جانشينى کانى هاى اخير توسط سلستيت به راحتى مى تواند انجام شود. بنابراين در دماهاى معمولى، اگر ژيپس در تماس با محلولى قرار گيرد که غلظت Sr در آن بيشتر از 50 1برابر غلظت Ca باشد، سلستيت جانشين آن مى شود. هر مکانيسمى که باعث خروج انتخابى کلسيم از آب دريا يا شوراب هاى مشتق از آب دريا شود، مى تواند نسبت کلسيم به استرانسيوم در آب دريا را کاهش داده و جانشينى ژيپس توسط سلستيت را در پى داشته باشد. تبلور ژيپس از آب هاى منفذى و نيز ته نشست کربنات کلسيم، مکانيسم هايى از اين نوع بوده و مى تواند نسبت استرانسيوم به کلسيم در محيط رابه شدت افزايش دهد.

کليدواژه ها

کهگیلویه و بویر احمد، بابامحمد، سوپراتايدال، جانشینی، سیال درگیر

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
سیدحسین قطمیری , 1402 , تعیین شرایط کانه زایی درکانسارسلستیت بابامحمدگچساران با استفاده ازمطالعه سیال درگیر , هفتمين همايش ملي انجمن رسوب شناسي ايران